Dossier - digitalisering in de jeugdhulp

Bandbreedte: Online en offline altijd sterk verbonden.

publicatiedatum: 21 november 2022

Via Bandbreedte zet de Vlaamse Overheid vanuit Agentschap Opgroeien in op het versterken van blended ondersteuning van kinderen, jongeren en gezinnen met focus op de jeugdhulp.

Onderzoeksprojecten, adviezen over visie en positie, vorming van professionals, het ontwikkelen en aanbieden van diverse tools, het inzetten van proeftuinen, en het uitrollen van een veranderingstraject moeten de hele sector in beweging krijgen. Daarvoor worden tussen 2021 en 2024 vijf miljoen euro Vlaamse veerkrachtmiddelen ingezet.

“In het kader van het investeringsplan Vlaamse Veerkracht bouwt Agentschap Opgroeien het relanceproject Bandbreedte uit. Om dit complexe changeproject aan te pakken … wordt een begeleidingstraject Digitale Transformatie doorlopen. Alles resulteerde in een digitale strategie en roadmap die alle stappen in kaart brengt om de uiteindelijke doelen te bereiken.” Hannelore Vandepitte – Agentschap Opgroeien.

Klik hier om het filmpje te bekijken

Op zoek naar verwachtingen en mogelijkheden

Agentschap Opgroeien wil in dit verandertraject onderbouwd tewerk gaan. In 2021 en 2022 werden daartoe vier onderzoeksluiken opgezet.

Wat zijn ervaringen en verwachtingen van jongeren en hun netwerk in verband met online communiceren in de context van hulpverlening?

Dit gebruikersonderzoek besteedt aandacht aan het algemeen gebruik van online communicatie bij de doelgroep, aan online communicatie in functie van de hulpverlening en aan wat ideale onlinehulptools zijn.

Deze bevraging werd uitgevoerd door IPSOS.

Meer info over hoe jongeren willen communiceren.

Dit onderzoek brengt de noden van jongeren, hun netwerk, en professionals in kaart op het vlak van digitaal samenwerken in de jeugdhulp. Het biedt een inventaris van 70 digitale samenwerkingstools waarvan er 19 werden doorgelicht en beschreven.

Het onderzoek is een samenwerking van UCLL, Arteveldehogeschool, SAM en online-hulpverlening.be

Meer info over dit onderzoek en een podcast.

Hoe ziet een gedroomd blended begeleidingsplatform eruit? Deze haalbaarheidsstudie geeft een ideaalscenario weer vanuit 7 jeugdhulporganisaties. Daarbij bekeken de 7 jeugdhulporganisaties hoe ze zicht kunnen verhouden ten aanzien van het begeleidingsplatform-in-ontwikkeling van CKG De Schommel.

Deze studie werd uitgevoerd door PWC.

Klik hier voor meer info

In dit doctoraatsonderzoek wordt een nieuw transitioneel blended care programma voor jeugdhulpverlaters ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd.

Het programma focust op een blended care begeleidingsmethodiek en een app voor het scharniermoment van jongeren uit de jeugdhulp naar volwassenheid.

Deze studie wordt gerealiseerd door Anna Raeymaekers.

Meer info over de ontwikkeling van B-Adult

Deze vier onderzoeksopdrachten liepen afzonderlijk van elkaar en werden uitgevoerd door verschillende onderzoeksinstellingen. Elk onderzoek focust op een relevant vraagstuk met betrekking tot online communiceren in de jeugdhulp. Alle onderzoeken geven adviezen over de voorwaarden voor het gebruik van een onlinetool in de jeugdhulp. En zowel het IPSOS-onderzoek als dat van de UCLL gaan op zoek naar “ideale onlinetools” om in te zetten in de jeugdhulp.

Een nadere analyse en integratie van alle onderzoeksresultaten moet antwoord geven op volgende vragen:

Waar zitten de dwarsverbanden in deze onderzoeksprojecten?
Waarin versterken ze elkaar en waarin spreken ze elkaar tegen?
Met welke aanbevelingen gaat Opgroeien verder aan de slag?
En welke aanbevelingen laten ze links liggen en waarom?

Hoe het Agentschap deze onderzoeksresultaten zal inzetten om te komen tot een gemeenschappelijke visie en strategie rond blended werken met jongeren en gezinnen in de jeugdhulp zal de komende jaren hopelijk duidelijk worden.

Een leeraanbod op drie sporen

Bandbreedte rolt op korte termijn een zeer uitgebreid vormingsaanbod uit voor professionals in de jeugdhulp. Een mediawijze jeugdhulpverlener worden, je blended hulpcompetenties aanscherpen en leren werken met een digitaal samenwerkingsplatform. Agentschap Opgroeien kiest daarmee om volop in te zetten op digitale competentieontwikkeling bij jeugdhulpmedewerkers. Het implementeren van blended hulp vergt immers méér dan een demo van een tool.

Met de lancering van zo’n uitgebreid leeraanbod gaan ook enkele vraagstukken gepaard:

Binnen welke visie op blended ondersteunen van kinderen, jongeren en ouders past dit leeraanbod?
Vormt het opleiden van mediacoaches voldoende garantie voor een e-inclusieve digitale transformatie in de jeugdhulp of is daar meer voor nodig?
Hoe zorg je ervoor dat medewerkers in jeugdhulporganisaties tijd en ruimte krijgen om zich bij te scholen?

Mediacoach in de jeugdhulp

In 9 sessies coacht Mediawijs jeugdhulpverleners tot aanspreekpunt in hun organisatie voor alles wat digitale media en mediawijsheid betreft. Want als je met jongeren werkt, dan moet je wel mee zijn met wat er online leeft.

Voor meer info: Mediacoach jeugdhulp

Opleidingen digitale competenties

Dit leeraanbod zet in op het versterken van digitale competenties in functie van: blended hulpverlenen, het gebruiken van onlinehulp-apps, online informeren, het gebruik van sociale media in de hulp, beeldbellen, chat- of e-mailhulp.

Voor meer info: opleidingen Bandbreedte

Proeftuinen en lerende netwerken rond digitale samenwerkingsplatformen

Agentschap Opgroeien koos 5 digitale samenwerkingsplatformen uit het gelijknamige onderzoek. Deze kunnen hulpverleners tot eind 2023 uittesten in lerende netwerken of proeftuinen.

Deze inspirerende praktijken worden begeleid door SAM en Arteveldehogeschool.

Meer info: test mee tools voor digitale samenwerking

Transparante toegang van jongeren tot hun eigen gegevens

Het burgerprofiel voor minderjarigen biedt jongeren meer transparantie over hun eigen gegevens. Het gaat om identiteitsgegevens, leerkrediet, schoolloopbaan, contactgegevens bij jeugdhulp, de spaarrekening bij Opgroeien, en het traject in de jeugdhulp

Meer info via deze webinar.

Opgroeien kiest ervoor om deze informatie beschikbaar te maken op een platform waar elke burger de eigen persoonsgegevens waarover de overheid beschikt kan raadplegen.

Om dit burgerprofiel voor minderjarigen ook echt toegankelijk te maken voor elke minderjarige is nog een weg te gaan. De gekende drempels op gebied van heldere en begrijpbare taal, gebruiksvriendelijkheid, en digitale inclusie steken ook hier opnieuw de kop op.

Kwaliteitsvolle apps en websites voor jeugdhulp

Tussen 2022 en 2024 screent onlinehulp-apps in opdracht van Opgroeien 100 apps en websites die bruikbaar zijn voor jongeren, gezinnen en jeugdhulpprofessionals professionals. Apps en websites die de screening doorstaan zijn te raadplegen via www.onlinehulp-apps.be – de wegwijzer naar apps en websites voor welzijn en geestelijke gezondheid.

Jeugdhulpverleners zien door de bomen het bos niet meer. Welke digitale toepassingen zijn bruikbaar bij de ondersteuning van jongeren en gezinnen? En hoe zit het met de toegankelijkheid en de betrouwbaarheid van dat digitale aanbod?

Door kwaliteitsvolle apps en websites voor de jeugdhulp te ontsluiten via www.onlinehulp-apps.be versterkt Opgroeien de Vlaamse beleidskeuze voor één centraal platform dat kwaliteitsvolle digitale tools ontsluit voor burgers en voor welzijnsprofessionals.

Wat met apps die net niet door de screening geraken maar wel bruikbaar zijn of veel gebruikt worden? Hier moet vanuit Bandbreedte een extra inspanning gebeuren. Er zijn degelijke digitale tools die ontwikkeld zijn vanuit het werkveld en die mits een aantal kleine aanpassingen wél op onlinehulp-apps kunnen aangeboden worden. Agentschap Opgroeien kan deze kans grijpen om de aanbieders kunnen stimuleren en te coachen bij het realiseren van een upgrade voor hun app of website.

Een advies over visie en positie van blended werken

Digitale samenwerkingsplatformen, online begeleidingsplatformen, blended begeleidingsmethoden, mediacoachen, professionele online hulpverleners, een toegankelijk online burgerprofiel, kwaliteitsvolle apps en websites, het zijn stuk voor stuk interessante en vernieuwende initiatieven.

Belangrijk is dat die doordacht worden ingezet in een duidelijk kader voor blended hulp aan jongeren en gezinnen. Om dat te kunnen doen moeten voorzieningen gestimuleerd worden om dringend werk te maken van meer visievorming over het gebruik van digitale tools en onlinehulpvormen in het werken met jongeren en gezinnen. Omtrent het creëren van een breed draagvlak voor deze blended aanpak is nog heel wat werk voor de boeg.

Een groep van 23 vertegenwoordigers uit het brede veld van ondersteuning van kinderen, jongeren en ouders, formuleerden 20 adviezen en 64 acties rond 4 adviesclusters:

het ontwikkelen van visie op blended ondersteuning en positionering van een online aanbod daarbinnen;
een helder en gedeeld begrippenkader en een duidelijk overzicht van betrokken actoren;
ingrediënten van een blended ondersteuningsaanbod;
het implementeren van blended ondersteuning.

Klik hier voor meer info over dit advies

Dit advies werd als duidelijk, overzichtelijk, concreet en bruikbaar onthaald door het werkveld en door het management van Opgroeien.

Een logische volgende stap is het opzetten van een sectoroverstijgend draagvlakproject met werkveldorganisaties, middenveld en beleidsactoren om deze adviezen om te zetten in actie.

Vlaamse Veerkracht als motor ?

Gedreven door vijf miljoen relancemiddelen vanuit Vlaamse Veerkracht werden verschillende werven opgezet om de uitrol van blended care en de digitale transitie in de jeugdhulp een boost te geven.

Toch mag aangestipt worden dat sectoren buiten Opgroeien verstoken blijven van dergelijke injectie. Ook in welzijnswerk voor personen met een beperking, algemeen welzijnswerk, thuiszorg, revalidatiesector, ouderenzorg, … zou een stevige investering in het uitbouwen van blended werken een goeie investering zijn.

De snelheid waarmee Bandbreedte in de steigers gezet werd, zorgde voor een top-down en sterk overheidsgestuurd project. De verschillende werven lopen hoofdzakelijk in deelsectoren van jeugdhulp die onder de bevoegdheid vallen van Agentschap Opgroeien. Andere cruciale actoren in de ondersteuning van jongeren en gezinnen zoals het welzijnswerk, onderwijs of gezondheidszorg worden minder of niet meegenomen.

Bandbreedte vormt bovendien een patchwork van initiatieven zonder overkoepelende visie. Het draagvlak hiervoor bij werkveld en middenveld is bijgevolg klein.

Blended werken met jongeren en gezinnen in de jeugdhulp kan maar slagen als de doelgroep en de professionals dit zelf mee kunnen vorm geven. Pas dan krijgt het meerwaarde en pas dan realiseer je het eigenaarschap en draagvlak dat noodzakelijk is voor deze transitie.

Meer lezen?

Type

Titel

Auteur(s)

Omschrijving

Link

Online communicatie in de jongerenhulpverlening - kwalitatief onderzoek naar de ervaringen en verwachtingen van jongeren en hun sociaal netwerk

Vyncke, F. & Van den Herrewegen, E.

Dit gebruikersonderzoek van IPSOS bij jongeren en hun sociaal netwerk brengt de ervaringen en verwachtingen in verband met online communiceren in de context van hulpverlening in kaart.

Er wordt aandacht besteed aan

het algemeen gebruik van online communicatie;
online communicatie in de hulpverlening;
een ideale online tool voor de hulpverlening.

Digitale Ondersteuning van Samenwerking in de Jeugdhulp.

Custers, S., Beelen, S., Bocklandt, P., Claeys, H., Drooghmans, N., Frederix, P., Vanbleu, C. & Verbruggen, V.

Onderzoek bij jongeren, hun netwerk en professionals naar de behoeften omtrent een digitaal samenwerkingsplatform voor de jeugdhulp. 70 digitale samenwerkingsplatformen werden verzameld. 9 kwaliteitsvolle platformen werden diepgaander gescreend en beschreven. Een opdracht van Vlaams Agentschap Opgroeien

Onderzoek B-Adult

Raeymaekers, A.

In dit doctoraatsonderzoek wordt een nieuw transitioneel blended care programma voor jeugdhulpverlaters ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd.

Het programma focust op een blended care begeleidingsmethodiek en een app voor het scharniermoment van jongeren uit de jeugdhulp naar volwassenheid.

Kinderen, jongeren en gezinnen blended ondersteunen - een advies over visie en positie

Bocklandt, P. & Beelen, S. (red.)

Op vraag van het Agentschap Opgroeien werkten 23 adviesgroepsleden uit het brede jeugdwelzijnswerk voorstellen uit voor het ontwikkelen van een visie op blended ondersteunen van kinderen, jongeren en gezinnen én van de positie van een digitaal aanbod daarbinnen.

1 kernidee, 20 adviezen, 64 actievoorstellen en een 'call to action' dagen uit om duurzaam werk te maken van blended ondersteuning in een geïntegreerd jeugd- en gezinsbeleid.

Meer info?

Contacteer dan

Sandra Beelen

Philippe Bocklandt